Wat vinden jonge politici van democratie? Hoe hoort een democratische samenleving volgens hen eruit te zien? In het kader van de themamaand “democratie” hebben drie jonge politici die hebben deelgenomen aan de Future leaders bijeenkomst ieder een artikel geschreven over dit onderwerp. Hieronder vindt u de links naar deze artikels:
Jonge politici
Onder voorzitterschap van journalist Marcel ten Hooven vond op 3 april een expertmeeting plaats met vijf jonge politici van verschillende signatuur. Het was de eerste van vijf tafelgesprekken in de serie ‘Future leaders’. Het Haagse perscentrum Nieuwspoort vormde de inspirerende locatie voor een geanimeerd en hoopgevend gesprek.
De kunst van het samenleven
Doel van de expertmeetings is het bevorderen van de ‘kunst van het samenleven’ in de zo diverse Nederlandse samenleving. De ‘kunst van het samenleven’ staat voor het centraal stellen van de universele ethische waarden van de mens als vrede, vergeving, tolerantie en liefde. Dit heeft tot doel een bijdrage te leveren aan een vrediger Nederland.
Marcel ten Hooven maakt dit onmiddellijk politieker door als aftrap te vragen: “wat betekent tolerantie daadwerkelijk in de dagelijkse praktijk”. Vanuit hun partijstandpunt, maar ook op persoonlijke titel, bekijken Wieke Timmermans (Jonge Democraten), Arie Vis (CDJA), Jeroen Toet (JOVD), Eric-Jan Hakvoort (Perspectief) en Jojanneke van der Veen (ongebonden, voorheen Dwars) uiteenlopende aspecten hiervan.
Afwijkend gedrag
Het begrip afwijkend gedrag impliceert dat er ‘normaal’ gedrag zou bestaan, wat door de deelnemers als discutabel wordt bestempeld. In de grondrechten moet er niet alleen ruimte zijn om de eigen persoonlijkheid te vormen, maar ook om anderen hiervoor voldoende ruimte te bieden. Indien een norm toch op gespannen voet is komen te staan met een andere, kunnen democratische instrumenten worden ingezet om de mening van het volk te meten. Aanvullend wordt opgemerkt dat spanningen vaak ontstaan uit onwetendheid.
Onderwijs
Onwetendheid is op te lossen met onderwijs. Dat legt tevens de basis voor participatie, maar is geen garantie voor probleemloos samenleven. Een curriculum moet kwaliteit hebben, maar zou ook bepaalde normen uit de grondwet kunnen bevatten. Daarnaast moeten geschiedenis en maatschappijleer meer aandacht schenken aan staatsvorming en maatschappelijke vraagstukken. Zo bracht een van de aanwezige christelijke politici tijdens zijn opleiding een verplicht bezoek aan een moskee en leerde hij en zijn klasgenoten dat zij eigenlijk niet veel van elkaar verschilden.
En kan of mag er via onderwijs een betere samenleving worden afgedwongen? De politici zijn zich ervan bewust dat gedachtenvorming pas op zijn vroegst in de bovenbouw plaatsvindt, daarvóór zijn ouders meestal leidend. Dat neemt niet weg dat kinderen wel kunnen leren kritisch na te denken en de vraag ‘waarom’ te stellen.
Opvoeding
Maar men is er geen voorstander van als de overheid zich ‘over de drempel heen’ bemoeit met opvoeding. Ouders beslissen wat ze hun kinderen meegeven, en het onderwijs leert waar naar antwoorden te zoeken. Er wordt gediscussieerd over het recht in het bijzonder onderwijs om eigen opvoedingsmethodieken te hanteren. Hierdoor zouden bepaalde onderwerpen niet ter sprake gebracht kunnen worden, wat tegelijkertijd wordt ervaren als het ontnemen van vrijheid voor een andere mening. Misschien kan de overheid, als uiterste grens, in het curriculum verplicht les in mensenrechten en democratie opnemen.
Democratie
Democratie is meer dan de helft plus een, en laat minderheden zoveel mogelijk in hun waarde. Toch lijken daar grenzen aan te zitten wanneer er spanning ontstaat tussen verschillende grondrechten van verschillende groepen. Bijvoorbeeld het vraagstuk over ritueel slachten dat een botsing inhoudt van de vrijheid van religie met de beschermwaardigheid van het leven van dieren.
Wat wel eens wordt vergeten is dat grondrechten nevengeschikt zijn wat betekent dat de rechter het laatste woord heeft. Hierover zal echter jurisprudentie ontstaan wat leidt tot een soort normenhiërarchie in grondrechten. We lijken nu midden in dit proces te zitten en uit te testen of bijvoorbeeld vrijheid van meningsuiting, of vrijheid van religie belangrijker is. Maar rechters toetsen aan de tijdgeest, waardoor jurisprudentie na verloop van tijd weer mee zal veranderen.
Tijdgeest
De deelnemers vinden dat er een gat bestaat tussen de politiek en wat in de maatschappij leeft, en dat politieke partijen zijn losgezongen van hun idealistische grondslagen. De partijen proberen aan te sluiten op wat mensen denken en reageren zodoende direct op de media. Te direct, waardoor het lijkt alsof nieuwsitems belangrijker worden gevonden dan ideologische keuzes. De oorzaak ligt in de tendens tot scoren bij zowel de politiek als de journalistiek.
Conclusies
Aan het eind van de avond lijkt er overeenstemming over het bestaan van een algemene set van waarden die iedereen krijgt aangeboden via het onderwijs. Maar het is niet duidelijk geworden in hoeverre burgers bepaalde zaken moeten onderschrijven, wel dat iedereen verschillende waarden mag hebben.
Verder is aangetoond dat vanuit verschillende overtuigingen en achtergronden een constructief gesprek kan ontstaan. Zo zou uiteindelijk de achterkamerpolitiek kunnen verdwijnen om oppositiepartijen meer te betrekken bij overleg.
Voorzitter Ten Hooven is van mening dat de discussie een mooi voorbeeld is geweest van de verwachting dat kinderen het in de toekomst beter zullen hebben dan hun ouders.
Bettina J. Mulder
14 april 2013
[nggallery id=79]